Nền tảng Phật Giáo

Soạn giả: TRƯỞNG LÃO HÒA THƯỢNG HỘ TÔNG (VAṄSARAKKHITA MAHĀTHERA)

Nguồn: https://phatgiaonguyenthuy.com/

Nền Tảng Phật Giáo

Gọi là Nền tảng Phật giáo thứ nhứt vì có 9 nguyên nhân trọng yếu là:Giới, Định và Tuệ (minh sát) là 3 nền tảng quan trọng trong Phật Giáo

Nền tảng Phật giáo thứ nhứt: Giới

• Vì giới là điều nên học tập trước hết, là học cho biết rồi hành theo cho được, nêu không thì chẳng đạt đến bực trên được.
• Vì giới làm cho Phật giáo tốt đẹp phần đầu, khi người đã thực hành theo Phật giáo, gọi là làm các lời dạy đầu tiên của Phật cho càng thêm chơn chánh cao lên, ví như học sinh có hạnh kiểm tốt, là nhờ nơi học đường có sự dạy dỗ đứng đắn, có giáo sư, có người chỉ huy chơn chánh, thế nào, công chúng nhận thức Phật giáo là chơn lý, cũng vì giới là điều quảng cáo trước, cũng như thế đó.
• Vì giới làm cho đắc 3 cái minh là: Trí tuệ nhớ biết được các tiền kiếp của chúng sanh (túc mạng minh), trí tuệ biết rõ sự sanh và sự tử của tất cả chúng sanh (sanh tử minh), trí tuệ biết roc sự diệt trừ phiền não (lậu tận minh).
• Vì giới là điều không dùn, là trung đạo, nếu không có giới, gọi là quá dễ, không có thể làm cho đắc pháp quí cao trong đường đạo đức.
• Vì giới làm cho hành giả tránh khỏi đường thấp hèn là: địa ngục, ngạ quỷ, a-tu-la, cầm thú. Khi con người đã có giới rồi, thì không sợ sanh trong cõi khổ, trong cơn hấp hối, được thọ sanh trong nhàn cảnh làm người cao sang hoặc chư Thiên.
• Vì giới làm cho dứt phiền não thô hiển, là sự thương ghét, lầm lạc thái quá, là nguyên nhơn cho làm các nghiệp dữ.
• Vì giới làm cho dứt phiền não ở ngoài, là nhân gây điều tội lỗi (do kẻ khác).
• Vì giới làm cho dứt thập ác nghiệp, là điều không tốt, không xứng đáng đến người lành như sự trộm cắp, người hiền quyết định không làm, họ chỉ tìm cách nuôi mạng chân chánh, tùy theo sức mình.
• Vì giới làm cho hành giả đắc hai quả Thánh bực thấp là Tu-đà-huờn và Tư-đà-hàm.

Do 9 nhân đã giải trên đây, nên các bực trí tuệ mới khép giới là nền tảng Phật giáo thứ nhứt.Nền tảng Phật giáo thứ nhì giải tiếp theo đây nói về thiền định. Khép thiền định vào nền tảng Phật giáo thứ nhì cũng vì có 9 nguyên nhân như trong nền tảng Phật giáo thứ nhứt, nhưng cao hơn là:

Nền tảng Phật giáo thứ nhì: Định

• Vì thiền định là điều nên học hỏi, là nên học cho biết và hành theo cho được, tiếp theo giới. Giải rằng: khi đã tu giới rồi cần phải tham thiền nối theo.
• Vì thiền định là phần giữa, làm các lời dạy khác của Phật cho thêm tốt đẹp chơn chánh.
• Vì thiền định làm cho đắc đức tính khác thường bực trung là ‘lục thông’: hiện thân, nhĩ thông, nhãn thông, tiền kiếp thông, sanh tử thông, lậu tận thông.
• Vì thiền định là đạo không thẳng lắm, không làm cho hành giả phải khổ hạnh thái quá.
• Vì thiền định làm cho vượt khỏi dục giới, là cõi có sự cảm tình luyến ái (cõi người và 6 cõi dục thiên); dục giới là trung giới không thấp không cao.
• Vì thiền định làm cho dứt phiền não bực trung là 5 pháp cái (thương, ghét, hôn trầm, phóng tâm, hoài nghi).
• Vì thiền định làm cho tiêu phiền não ở trong, là phiền não đè nén điều lành trong tâm nhứt là sự bỏn xẻn.
• Vì thiền định làm cho hết lòng ham muốn (tranh đấu, hoặc khát khao thèm muốn).
• Vì thiền định cho đắc Thánh quả bực trung (A-na-hàm quả).

Do 9 nguyên nhân giải trên đó, nên các bậc trí tuệ mới khép thiền định là nền tảng Phật giáo thứ nhì.Nền tảng Phật giáo thứ ba nói về trí tuệ, trí tuệ gọi là nền tảng Phật giáo thứ ba, cũng vì có 9 nguyên nhân, giống như nền tảng thứ nhứt và thứ hai, song cao hơn là:

Nền tảng Phật giáo thứ ba: Tuệ

• Vì trí tuệ là điều nên học hỏi, là nên học cho biết rồi hành theo cho được, tiếp theo thiền định. Giải rằng: Khi tu thiền định rồi nên hành trí tuệ cho phát sanh, là phần thứ ba.
• Vì trí tuệ làm cho các lời dạy khác của Phật tốt đẹp chơn chánh trong phần cuối cùng. Giải rằng: các Phật huấn khác sáng chói trong thế gian cũng vì có người làm cho trí tuệ phát sanh, là khi có người tu theo Phật huấn rồi, đắc trí tuệ là điều chỉ cho đời thấy được rằng: các lời dạy của Ngài toàn là quý báu chơn chánh, là lời dạy cho sanh sự hiểu rõ đến thế gian, hẳn thật.
• Vì trí tuệ (nói về phép minh sát) cho đắc 4 giác phân tích[17]: là sự tinh thông trong quả, nhân, các tiếng, sắc xảo.
• Vì trí tuệ là phương pháp cho đi trong đường giữa, là đường không quá vui, không quá khổ. Giải rằng: đường dục là đường vui, đường khổ hạnh là đường khổ, về phần đường có 8 chi (bát chánh đạo) là trung đạo, không vui, không khổ; trí tuệ là phương pháp làm cho đi theo trung đạo.
• Vì trí tuệ làm cho lìa cõi cao, là sắc giới và vô sắc giới.
• Vì trí tuệ làm cho dứt được phiền não vi tế là vô minh, chắc chắn.
• Vì trí tuệ trừ hết phiền não dính chắc trong tâm (thành thói quen).
• Vì trí tuệ làm cho rời tất cả loại tà kiến, hẳn thật.
• Vì trí tuệ làm cho đắc quả cuối cùng là A-la-hán quả.

Do 9 nguyên nhân đó nên bậc trí tuệ mới gọi trí tuệ là nền tảng Phật giáo thứ ba.